De werking van het WEI-model

Eenvoud
Vandaag geen gelaagdheid, vandaag geen theorie, vandaag de praktijk van het WEI-model. De basis is simpel, voor iedereen te begrijpen en dat is wel zo prettig aangezien het proces in zijn geheel juist als uitermate complex wordt ervaren. Het WEI-model is de simpele basis op momenten dat we door de complexiteit het proces niet meer kunnen zien.

“Simple can be harder than complex: You have to work hard to get your thinking clean to make it simple. But it’s worth it in the end because once you get there, you can move mountains.”
Steve Jobs

De BURGER centraal
Binnen de Bewonersgestuurde Wijkontwikkeling (BGW) hebben we het over een veranderingsproces, een geheel van activiteiten, waarmee een verandering in de wijk in gang wordt gezet door, voor en met burgers.
- De burgers bepalen het beleid
- De burgers bepalen het uitvoeringsprogramma
- De burgers voeren het programma uit
Meer concreet wordt er binnen de BGW stap voor stap door, voor en met burgers toegewerkt naar een wijkcoörporatie. Een wijkcoörporatie die werkt aan een sterke wijkeconomie en tegelijkertijd de sociale cohesie versterkt en de leefbaarheid verbetert. Hierbij is de burger:
- De product
- De consument
- De distributeur
In het WEI-model wordt de burger centraal gesteld maar wordt het tegelijkertijd voor alle samenwerkingspartners – overheid (diverse diensten), woningbouw, welzijn en bedrijven - duidelijk wat er te winnen valt. Ik geloof Evelien Tonkens direct als ze zegt dat Nederland een altruïstisch overschot heeft en dat maakt mij als mens heel gelukkig. Ook deze blog schrijf ik vrijwillig om open source kennis en ervaring te delen. Maar ik ben ook niet vies van eigen belang. Want als je kunt benoemen wat je waard bent en je weet wie daar belang bij heeft, kan dat resulteren in een constructieve deal. Een deal die niet hoeft te betekenen dat je niet behulpzaam bent naar de ander.

Procesfasen van het WEI-model
Het WEI-model kent vier fasen. In Plan van Gool zitten we in de eerste fase, de informatiefase en begint het nieuws over de kansen die de BGW meebrengt langzaam de huiskamers binnen te komen. Er zijn sceptici onder de burgers die we spreken maar ook zijn er burgers die niet kunnen wachten en vol zitten met interessante plannen.

In de informatiefase worden burgers geïnformeerd over de kansen die de BGW in zich draagt. De kansen voor de wijk maar zeker ook de kansen voor de burger als individu en de community in zijn geheel. Want kansen te over. De kans om een probleem in de eigen wijk op te lossen, de kans om trainingen en coaching te krijgen, de kans om een eigen bedrijfje op te zetten, de kans om geld te verdienen, de kans om nieuwe vrienden te maken et cetera. Na de eerste fase moet er een groep burgers zijn die vanuit intrinsieke motivatie wil participeren in het proces.

De tweede fase is de ontstaansfase waarin door, voor en met burgers wordt gewerkt aan het ontwikkelen van burgerinitiatieven die problemen in de wijk kunnen aanpakken. Problemen zoals armoede, sociaal isolement maar ook het missen van een plek om samen te komen of de armoedige aanblik van de speeltuin. Er wordt gewerkt aan burgerinitiatieven die de potentie hebben om uit te groeien tot zelfstandige burgerinitiatieven of professionele buurtbedrijven die niet alleen nu maar ook in de toekomst aan zet blijven in hun wijk. Daarnaast wordt er in de tweede fase gewerkt aan community vorming zodat de burgerinitiatieven goed ingebed raken in de wijk. In de tweede fase spreken we van burgerparticipatie.

De derde fase is de ontwikkelfase waarbij de burgerinitiatieven als community werken aan zelforganisatie via de methode Action Learning. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat zelforganisatie een proces is waarbij in een chaotisch systeem structuren ontstaan door het toevoegen van een kracht. Met andere woorden gaan de burgers actief aan de slag met de eigen burgerinitiatieven waarbij er momenten van reflectie zijn georganiseerd en er kennis en vaardigheden worden toegevoegd door training en coaching. Praktisch gezien werken de burgers in deze fase het idee van burgerinitiatief uit tot een zelfstandig werkende organisatie. Dit kan een zelfstandig burgerinitiatief zijn maar ook een professioneel buurtbedrijf.

De vierde fase is de autonome fase waarin de burgerinitiatieven en buurtbedrijven samen werken binnen een wijkcoörporatie. In de ideale situatie, zonder ondersteuning.

De doelen van het WEI-model
Het WEI-model kent drie doelen:
1. Het geeft een overzicht van het proces zodat je als procesmanager het proces beter kan inrichten. Het geeft de procesmanager antwoorden op de vragen:’Hoe richt je de procesomgeving in, welke methoden gebruik je en wat is je exacte rol als procesmanager?’
2.Het maakt bewust van de verschillende organisatievormen binnen het proces en de specifieke kenmerken van de organisatievormen.
3.Het geeft inzicht in de samenwerkingsmogelijkheden tussen burgerorganisaties onderling. Maar zeker ook de samenwerking tussen burgerorganisaties en de overheid, de woningbouw, welzijn en bedrijven.

De totale Context
In de BGW en ook in het WEI-model staat de burger centraal maar het gehele proces is ingebed in de context van de wijk. Door het WEI-model wordt er inzichtelijk gemaakt welke partij wanneer op welke manier kan samenwerken met de burgerorganisaties met als doel dat er een win-win situatie ontstaat voor beide partijen doordat waarden en belangen samen komen. Het wordt dus duidelijk wat een ieder kan winnen!

Elke fase doorlopen
Nu is het tijd voor het inkleuren van het WEI-model. De komende blogs zal ik de fasen uitwerken. Ik zal mijn visie geven maar ook concrete handvatten bieden en de praktijk in Plan van Gool schetsen. Daarnaast zal ik elke samenwerkingspartner uitdagen om buiten de kaders te denken en de winst te zien van de BGW.