Samen werken. Willen en kunnen we dat?
“Werken aan bewonersgestuurde wijkontwikkeling is een proces. Dit proces speelt zich af bij burgers,
binnen burgerorganisaties maar tegelijkertijd ook bij de overheid, de woningbouw en bij de welzijnsprofessionals.”
Wat is de rol van deze partijen? Hoe zorg je ervoor dat alle partijen samen het proces in stappen als gelijkwaardige samenwerkingspartners? Hoe richt je de procesomgeving in?
Merel Werner, strategisch beleidsadviseur, van Stadsdeel Noord is de persoon die er voor heeft gezorgd dat de BGW in Plan van Gool daadwerkelijk van start is gegaan. Zij heeft daarbij ook de procesomgeving ingericht. (De indeling van de procesomgeving in Plan van Gool is hier te downloaden.)
Er is hierbij rekening gehouden met het volgende:
- Bewoners bepalen het beleid en het uitvoeringsprogramma
- Bewoners voeren het programma zelf uit
- Overheid en woningbouw zijn samenwerkingspartners maar ook de financier
- De welzijn professional is de procesondersteuner
Simple as that! Of toch niet?
Wat is er zo moeilijk aan samenwerken?
Uit het onderzoek in Bos en Lommer blijkt dat de professionals niet in staat zijn om een deel van de wijkontwikkeling echt aan bewoners over te geven. Los te laten, macht over te dragen en kritisch te kijken naar de eigen organisatie.
Als we kijken naar de organisatie structuur van de overheid, de woningbouw en de bewoners (organisaties) zien we direct een pijnpunt. De overheid en de woningbouw is verticaal ingericht en worden top-down bestuurt. Het werk is daarnaast ingedeeld in afdelingen en dus gesegmenteerd.
Bewoners werken in veel gevallen horizontaal, in netwerkverband en zien het werk vaak als één samenhangend geheel.
De verschillende wijze waarop de partijen zijn georganiseerd zorgen ervoor dat de samenwerking vaak moeilijk vorm krijgt.
Er wordt daarnaast al een hele tijd geïnvesteerd in een zo constructief mogelijke manier van werken die kwantitatief en kwalitatief te verantwoorden is. We dachten het gevonden te hebben in segmentatie, regels, protocollen, hiërarchische organisatiestructuren etc. We zijn gewend geraakt aan deze wijze van werken en het geeft aan velen een gevoel van controle, veiligheid en comfort. De BGW betekent dat we die comfortzone gaan verlaten. Ik vind het dan ook niet vreemd dat niet iedereen dit wil!
Hetzelfde voor 'macht'. BGW vraagt aan diegene die macht hebben of ze deze macht willen afstaan aan wijkbewoners. Want als de wijk door de bewoners zelf wordt ontwikkeld dan is de gemeenschap weer in control. Macht afstaan is moeilijk en zoals de filosoof Alain zei:
'Macht zonder controle maakt altijd gek.'
Nee, dit is geen oproep om hetgeen we hebben ontwikkeld simpelweg over boord te gooien. Want ook de BGW gaat gepaard met subsidie en dat is geld van de burgers. Het uitgeven van die subsidie moet je transparant kunnen maken en goed kunnen verantwoorden.
Het is zoeken naar een nieuwe samenwerkingsvorm tussen alle partijen waarbij controleren en loslaten samen komen.
Nou Merel hier digitaal mijn complimenten omdat jij dit al van meet af aan wist en de procesomgeving verstandig hebt ingericht. Een procesomgeving waar we op elk niveau en met alle partijen kunnen werken aan die balans en aan de nieuwe samenwerkingsvorm.
maandag 21 januari 2013
maandag 7 januari 2013
Geschiedenis van de bewonersgestuurde wijkontwikkeling
De zin en onzin van de geschiedenis van de bewonersgestuurde wijkontwikkeling
Ik moet in deze blog reduceren en zelfs minimaliseren. Het schrijven van één blog waarin de gehele geschiedenis van de bewonersgestuurde wijkontwikkeling (BGW) wordt beschreven is niet haalbaar. Bewonersgestuurde wijkontwikkeling impliceert het in ontwikkeling brengen van een wijk door, voor en met de bewoners van de wijk. De methode BGW is niet van gisteren en komt zeker niet alleen voort uit de hoofden van Nederlandse pioniers. Al een geruime tijd en in vele landen over de gehele wereld zijn pioniers aan de slag om burgers bewust te maken van de eigen kracht en de kracht van de gemeenschap. Kracht waardoor de gemeenschap samen de ontwikkeling van hun eigen leefomgeving kunnen bepalen.
Historisch besef is echter wel van belang. Het bevat meer dan kennis alleen. Door het verleden te kennen, begrijpen we het heden beter en het geeft ons een basis waar vanuit we een visie kunnen vormen op de toekomst. Het geeft ons de kans om een ontwikkeling te plaatsen in de politieke, economische, culturele, sociale en maatschappelijke context.
Hoe het komt dat er drie pilotes BGW in Amsterdam zijn gestart?
Dit stukje geschiedenis begint in Zuid Afrika, het Seriti Instituut for Community Development. Daar werkt de pionier Gavin Andersson. Hij ontwikkelde de Kwanda Methode, een methode die bewoners centraal stelt bij de sociaal economische ontwikkeling van hun wijk. En we kunnen hier spreken van een enorm groot succes!
In Amsterdam werd door de wijkaanpak in dezelfde tijd ingezet op het activeren van bewoners om eigen initiatieven voor hun wijk te ontwikkelen. Wederom een succes verhaal zo bleek uit onderzoek van Evelien Tonkens! Gemeente Amsterdam wilde dit succes verankeren en uitbreiden. De Kwanda methode werd in 2010 naar Nederland gehaald door Amsterdams Steunpunt Wonen (ASW), Dienst Wonen Zorg en Samenleving (DWZS) van de gemeente Amsterdam en OxfamNovib. Maar wat in Zuid Afrika werkt kunnen we niet simpelweg ’copy-pasten’ naar Amsterdam. Dus gingen ASW, DWZS, Diversity Joy en de Janus-coalitie (De Volksbond, De Regenbooggroep en de Omslag) aan de slag om de Kwanda methode te vertalen naar de Amsterdamse werkelijkheid.
De eerste pilot in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer
Zij gingen vervolgens van start in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer. Het gewenste doel ‘dat bewoners eigenaar worden van hun eigen wijk en het ontwikkelingsproces’ werd echter niet bereikt. Toch is de inzet zeker niet voor niets geweest. Door de masterthesis van Peter Both (Sociologie, Vrije Universiteit Amsterdam) weten we nu waarom het proces niet op gang kwam zoals gewenst. Met deze kennis en ervaring in onze rugzak gaan we nu weer verder want het geloof in de methode is onverminderd. In 2013 wordt er in de wijk Bos en Lommer een doorstart gemaakt en wordt er gestart in de wijk Plan van Gool. Verder wordt er onderzocht waar de derde pilot uitgevoerd gaat worden.
Hoe BGW op mijn pad kwam?
In augustus trof ik Merel Werner, strategisch beleidsadviseur van Stadsdeel Noord. Elkaar inspireren, dat was ons doel. Zo kwamen we ook op Plan van Gool. Een deel van de Buikslotermeerpleinbuurt in Amsterdam Noord. Uit onderzoek blijkt dat de situatie in het Plan van Gool minder gunstig is dan het Noordse gemiddelde. Op veel terreinen scoort de subbuurt rond of onder het gemiddelde in de aandachtswijken. De bewonersgestuurde wijkontwikkeling kan de kans zijn die deze wijk nodig heeft.
Bewonergestuurd werken is voor mij geen vreemd gegeven. Het zit in mijn DNA.
Recent ontwikkelde ik de methode ‘de tien stappen naar Community Vorming en Community Beheer’. Een methode waarmee ik, ambtenaren, ondernemers, professionals en actieve bewoners de tools aanreik om communities te vormen rondom beheer vraagstukken. De ontwikkeling van de methode deed ik door, voor en met de leden van de Karrewiel Community. De praktijk bracht de methode en de methode droeg de praktijk. De Karrewiel Community was een succes en groeide verder richting de Meevaart Community. Bij de Meevaart Community trainde ik de bewonerscoaches in de methode en coachte ik de bewonerscoaches bij de ondersteuning van het community proces.
In dezelfde tijd heb ik samen met MOVISIE (Rien van de Veer) drie pilots uitgevoerd met de naam ’Succes Verankeren door Ondernemend Werken’. 24 burgerinitiatieven waren deelnemer en ontwikkelaar tegelijkertijd. Door, voor en met de burgerinitiatieven ontwikkelde we een succesvol programma dat burgerinitiatieven de tools geeft om financieel onafhankelijk te worden. Vier 'Train de Trainers' volgde en het programma wordt nu landelijk uitgezet met ondersteuning van het Oranje Fonds. Als laatste ben ik met, door en voor bewoners uit de Indische Buurt in Amsterdam Oost bezig met het ontwikkelen en uitvoeren van het programma ‘Duurzame Bewonersondersteuning’ waarbij bewoners, bewoners ondersteunen.
Ik heb mijn visie zowel in theorie als in praktijk ontwikkelt en deze visie zal nu weer verder ontwikkelen door onder andere mijn rol in Plan van Gool.
Vertrouwen
Toen kwam de vraag of ik de procesmanager wilde worden voor de BGW in Plan van Gool?’ Mijn antwoord is natuurlijk 'Ja'. Ik geloof in de kracht van bewoners en geloof dat je ze daadwerkelijk moet betrekken bij het gehele proces, dat we wijkontwikkeling noemen. Van denken tot doen. Dat het pittig wordt, dat staat vast maar we gaan stap voor stap en ik heb jullie, lezers, medepioniers, collegae en vrienden als kennis en ervaringsdeskundige om me gevraagd en ongevraagd op advies te trakteren. So be my guest!
But what about the history?
Wat is de rol van de financiële crises in BGW? Hoe gaat de BGW samen met de ontwikkeling van Welzijn Nieuwe Stijl? Wie zijn de pioniers en welke methoden zijn er waar ontwikkeld op het gebied van BGW?
Alle vragen houd ik in gedachten, ik blijf me inlezen, ik laat me informeren en koppel mijn antwoorden terug in mijn blog. Op deze manier geef ik de geschiedenis de plek die het verdient, geen statisch gegeven dat in één blog wordt neergeschreven, maar een non-stop aanwezige factor die elke stap in het proces beïnvloed.
Ik moet in deze blog reduceren en zelfs minimaliseren. Het schrijven van één blog waarin de gehele geschiedenis van de bewonersgestuurde wijkontwikkeling (BGW) wordt beschreven is niet haalbaar. Bewonersgestuurde wijkontwikkeling impliceert het in ontwikkeling brengen van een wijk door, voor en met de bewoners van de wijk. De methode BGW is niet van gisteren en komt zeker niet alleen voort uit de hoofden van Nederlandse pioniers. Al een geruime tijd en in vele landen over de gehele wereld zijn pioniers aan de slag om burgers bewust te maken van de eigen kracht en de kracht van de gemeenschap. Kracht waardoor de gemeenschap samen de ontwikkeling van hun eigen leefomgeving kunnen bepalen.
Historisch besef is echter wel van belang. Het bevat meer dan kennis alleen. Door het verleden te kennen, begrijpen we het heden beter en het geeft ons een basis waar vanuit we een visie kunnen vormen op de toekomst. Het geeft ons de kans om een ontwikkeling te plaatsen in de politieke, economische, culturele, sociale en maatschappelijke context.
Hoe het komt dat er drie pilotes BGW in Amsterdam zijn gestart?
Dit stukje geschiedenis begint in Zuid Afrika, het Seriti Instituut for Community Development. Daar werkt de pionier Gavin Andersson. Hij ontwikkelde de Kwanda Methode, een methode die bewoners centraal stelt bij de sociaal economische ontwikkeling van hun wijk. En we kunnen hier spreken van een enorm groot succes!
In Amsterdam werd door de wijkaanpak in dezelfde tijd ingezet op het activeren van bewoners om eigen initiatieven voor hun wijk te ontwikkelen. Wederom een succes verhaal zo bleek uit onderzoek van Evelien Tonkens! Gemeente Amsterdam wilde dit succes verankeren en uitbreiden. De Kwanda methode werd in 2010 naar Nederland gehaald door Amsterdams Steunpunt Wonen (ASW), Dienst Wonen Zorg en Samenleving (DWZS) van de gemeente Amsterdam en OxfamNovib. Maar wat in Zuid Afrika werkt kunnen we niet simpelweg ’copy-pasten’ naar Amsterdam. Dus gingen ASW, DWZS, Diversity Joy en de Janus-coalitie (De Volksbond, De Regenbooggroep en de Omslag) aan de slag om de Kwanda methode te vertalen naar de Amsterdamse werkelijkheid.
De eerste pilot in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer
Zij gingen vervolgens van start in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer. Het gewenste doel ‘dat bewoners eigenaar worden van hun eigen wijk en het ontwikkelingsproces’ werd echter niet bereikt. Toch is de inzet zeker niet voor niets geweest. Door de masterthesis van Peter Both (Sociologie, Vrije Universiteit Amsterdam) weten we nu waarom het proces niet op gang kwam zoals gewenst. Met deze kennis en ervaring in onze rugzak gaan we nu weer verder want het geloof in de methode is onverminderd. In 2013 wordt er in de wijk Bos en Lommer een doorstart gemaakt en wordt er gestart in de wijk Plan van Gool. Verder wordt er onderzocht waar de derde pilot uitgevoerd gaat worden.
Hoe BGW op mijn pad kwam?
In augustus trof ik Merel Werner, strategisch beleidsadviseur van Stadsdeel Noord. Elkaar inspireren, dat was ons doel. Zo kwamen we ook op Plan van Gool. Een deel van de Buikslotermeerpleinbuurt in Amsterdam Noord. Uit onderzoek blijkt dat de situatie in het Plan van Gool minder gunstig is dan het Noordse gemiddelde. Op veel terreinen scoort de subbuurt rond of onder het gemiddelde in de aandachtswijken. De bewonersgestuurde wijkontwikkeling kan de kans zijn die deze wijk nodig heeft.
Bewonergestuurd werken is voor mij geen vreemd gegeven. Het zit in mijn DNA.
Recent ontwikkelde ik de methode ‘de tien stappen naar Community Vorming en Community Beheer’. Een methode waarmee ik, ambtenaren, ondernemers, professionals en actieve bewoners de tools aanreik om communities te vormen rondom beheer vraagstukken. De ontwikkeling van de methode deed ik door, voor en met de leden van de Karrewiel Community. De praktijk bracht de methode en de methode droeg de praktijk. De Karrewiel Community was een succes en groeide verder richting de Meevaart Community. Bij de Meevaart Community trainde ik de bewonerscoaches in de methode en coachte ik de bewonerscoaches bij de ondersteuning van het community proces.
In dezelfde tijd heb ik samen met MOVISIE (Rien van de Veer) drie pilots uitgevoerd met de naam ’Succes Verankeren door Ondernemend Werken’. 24 burgerinitiatieven waren deelnemer en ontwikkelaar tegelijkertijd. Door, voor en met de burgerinitiatieven ontwikkelde we een succesvol programma dat burgerinitiatieven de tools geeft om financieel onafhankelijk te worden. Vier 'Train de Trainers' volgde en het programma wordt nu landelijk uitgezet met ondersteuning van het Oranje Fonds. Als laatste ben ik met, door en voor bewoners uit de Indische Buurt in Amsterdam Oost bezig met het ontwikkelen en uitvoeren van het programma ‘Duurzame Bewonersondersteuning’ waarbij bewoners, bewoners ondersteunen.
Ik heb mijn visie zowel in theorie als in praktijk ontwikkelt en deze visie zal nu weer verder ontwikkelen door onder andere mijn rol in Plan van Gool.
Vertrouwen
Toen kwam de vraag of ik de procesmanager wilde worden voor de BGW in Plan van Gool?’ Mijn antwoord is natuurlijk 'Ja'. Ik geloof in de kracht van bewoners en geloof dat je ze daadwerkelijk moet betrekken bij het gehele proces, dat we wijkontwikkeling noemen. Van denken tot doen. Dat het pittig wordt, dat staat vast maar we gaan stap voor stap en ik heb jullie, lezers, medepioniers, collegae en vrienden als kennis en ervaringsdeskundige om me gevraagd en ongevraagd op advies te trakteren. So be my guest!
But what about the history?
Wat is de rol van de financiële crises in BGW? Hoe gaat de BGW samen met de ontwikkeling van Welzijn Nieuwe Stijl? Wie zijn de pioniers en welke methoden zijn er waar ontwikkeld op het gebied van BGW?
Alle vragen houd ik in gedachten, ik blijf me inlezen, ik laat me informeren en koppel mijn antwoorden terug in mijn blog. Op deze manier geef ik de geschiedenis de plek die het verdient, geen statisch gegeven dat in één blog wordt neergeschreven, maar een non-stop aanwezige factor die elke stap in het proces beïnvloed.
Abonneren op:
Posts (Atom)