maandag 2 september 2013

Procesmanagement

Afstand nemen
Ik ben er even uit geweest. Ik heb met de zomer gespeeld en afstand genomen. Ik had gezegd dat ik zou schrijven over mijn rol als procesmanager en de vakantie geeft een prachtige ingang. In deze blog geef ik aan wat na mijn inziens de belangrijkste taken zijn van een procesmanager binnen de Bewonersgestuurde Wijkontwikkeling (BGW). En zoals de titel al zegt, begint mijn werk met een juiste mate van afstand nemen zodat ik het proces zo objectief mogelijk kan observeren.

Proces - what's in a word
Procesmanagement, het woord zegt het al. Als procesmanager, manage ik processen. Het woord 'proces' komt van het latijnse 'processus' en betekent beweging. Een beweging die wordt gekenmerkt door opeenvolgende gebeurtenissen. In de BGW spreken we over een veranderingsproces. Dus spreken we over een beweging die verandering teweeg brengt. Als we dit vertalen naar de BGW dan is mijn rol als procesmanager om gebeurtenissen te manage die een positieve verandering te weeg brengen op sociaal maatschappelijk en economisch gebied.

Management - a word.... again
Maar hoe manage je 'de beweging'? Management komt wederom van het latijn (manu agere) en het betekent 'aan de hand leiden'. Je leidt als het ware het proces richting de gewenste verandering.
De gewenste verandering wordt in de BGW onderzocht en bepaalt door de bewoners, bottum up en community based. Door de uitkomsten van het participatief onderzoek te koppelen aan de eigen kracht (WI-scan) bepalen de bewoners als community hoe zij de gewenste verandering door middel van 'gebeurtenissen' in gang willen brengen. Dit betekent dus dat je als procesmanager deze 'gebeurtenissen' moet leiden.

Procesmanagement als constante beweging
Om het proces richting de gewenste verandering goed te kunnen leiden moet je:
- Afstand nemen en het proces observeren
- Vragen stellen, deze samen vatten en doorvragen
- Procesruimte creëren waarbinnen bewoners kunnen leren hoe ze de gewenste 'gebeurtenissen' werkelijkheid kunnen laten worden.
Hierbij is procesmanagement geen statische lijn van A naar Z met vastgestelde gebeurtenissen maar een constante beweging die het proces omvat.

De bergbeklimmer
Bekijk het als een dorpje aan de voet van de berg. Jij zit op de berg en overziet het dorp. Daar staat een man, elke dag weer, op dezelfde plek. Je daalt af en vraagt de man waarom hij daar elke dag staat. Hij antwoordt dat hij graag naar zijn beste vriend wil. Die vriend kan zijn eenzaamheid wegnemen. Je vraagt de man waarom hij dan niet zijn weg vervolgd en de man legt je uit dat hij de weg niet kent. Hij is bang om te verdwalen en dat is de reden dat hij elke keer de stap niet neemt om zijn vriend op te zoeken.
Dan beklim jij weer de berg en overziet het dorp. Je ziet de wandelpaden, de rivier die in het midden van het dorp loopt. Je ziet dat de brug kapot is en dat er in de verte vissers met bootjes op de rivier aan het vissen zijn.
De volgende dag daal je weer af naar de man en leert hem de wandelroute naar zijn vriend. Ook vertel je hem over de rivier. Je legt hem uit dat het een kleine rivier is en dat je er zo over heen kunt zwemmen.
Die middag zit je weer op je hoge plek op de berg en je ziet dat de man nog steeds niet op pad gaat. Jij daalt direct weer af en vraagt hem waarom hij niet direct vertrokken is.
De man verteld dat hij niet kan zwemmen. Je vraagt hoe hij over de rivier zou willen komen. De man verteld dat hij graag een boot bouwt maar geen idee heeft wie hem dat kan leren. Dan herinner jij, je de vissers in hun boten op de rivier. Je verteld de man over de vissers op de rivier. De vissers hebben boten dus zij moeten de man kunnen vertellen hoe zij aan een boot zijn gekomen.
De man gaat op pad en jij.... jij klimt de berg weer op om het dorp te overzien en de man te volgen op zijn pad.



Procesmanagement binnen de BGW
Dit is één man maar bedenk je nu dat er een grote groep bewoners is die een gezamenlijke weg uitstippelen in hun wijk. Een weg vol met obstakels zoals de rivier en een weg vol met kansen zoals de vissers. Plan Van Gool is zo'n wijk. Mijn rol als procesmanager is om afstand te nemen en te observeren. Vragen te stellen aan de bewoners over hetgeen ik observeer. Om vanuit de informatie die daaruit voort komt de bewoners een plek te bieden waar ze kunnen leren hoe ze de obstakels kunnen nemen en de kansen kunnen pakken. En deze beweging - berg op, berg af - wil ik blijven maken tot de bewoners laten zien dat zij in staat zijn:
- De obstakels te verwijderen
- De kansen te pakken
- En als dit niet lukt, er in ieder geval van te leren!

Dan is mij rol uitgespeeld en is er een lerende community ontstaan die via zelforganisatie het proces verder leidt.

Voor de kritische lezers die mijn blogs volgen:
Het WEI model is zoals ik al aangaf een leidraad net als de route van de ene kant naar de andere kant van het dorp. De man in het verhaal is uiteindelijk degene die bepaald welke route hij loopt en naar gelang de man dat wil, ontwikkelen de modellen mee.